La suba teksto estas sugesto nepre adaptebla al lokaj cirkonstancoj. Modifu, resumu, aŭ riĉigu ĝin laŭ via neceso, kaj sendu ĝin al la gazetaro de via regiono.


 

 

 

Virđulegi ritstjóri <nafn ritstjóri>

 

<nafn ţátttakanda> tekur ţátt í umrćđum međ fulltrúum margra ţjóđa í Slóvakíu, ţar sem rćtt verđur um félagslegt réttlćti og jafnrétti á grundvelli tungumáls.

 

 

 

<nafn> frá <sveitarfélagi> tekur ţátt í árlegri ţingi ásamt meira en 1.200 manns frá 60 löndum (1) og ţarf ekki á ađstođ túlks ađ halda. <nafn> heldur til slóvakísku borgarinnar Nitro ţar sem 101. alţjóđaţing esperantista verđur haldiđ 23. til 30. júlí 2016.

 

 

 

Efni ţingsins

 

Umfjöllunarefni ţessa mikilvćga alţjóđaţings, sem fram fer alfariđ á esperanto og er haldiđ á nýjum stađ víđa um heim ár hvert, er “Félagslegt réttlćti – tungumálalegt réttlćti.” <nafn> mun rćđa ţessi málefni um vikutíma. "Ţađ verđur áreiđanlega mjög spennandi ađ leita lausna á félagslegu óréttlćti og ósanngirni á grundvelli tungumála, međ fulltrúum svo margra ţjóđa, án samskiptavandamála, og rćđa um svo margar ólíkar tillögur og sjónarmiđ viđvíkjandi ţessum brennandi vandamálum” -    segir <hann/hún>.

 

 

 

Um esperanto

 

Esperanto er 129 ára gamalt og er talađ í meira en 120 löndum, og notađ í samskiptum milli ţjóđa. Ţađ er ţjóđernishlutlaust og ótengt hagsmunum stórvelda, sem og efnahagslegum eđa pólitískum hagsmunum. Ađ auki er ţađ svo auđlćrt, vegna einfaldleika síns, ađ dyr heimsins standa opnar eftir stutt nám.

 

Tungumáladauđi

 

Skv. Menningarstofnun Sţ munu meira en 6.000 núlifandi tungumál heyra sögunni til í lok ţessarar aldar (2).

 

 

Hvers vegna ţađ er vandamál

 

Fyrir utan ţađ félagslega óréttlćti sem sprettur af ţví ţegar móđurmál fćr ekki viđurkenningu, er nauđsynlegt ađ gera sér grein fyrir ţví ađ ekki er hćgt ađ ađskilja náttúrulega fjölbreytni og tungumálafjölbreytni, en hvort er upp á hitt komiđ. Ţegar tungumálaflóran verđur fábreyttari hverfur jafnframt ţekking sem er nauđsynleg viđvarandi líffrćđilegri fjölbreytni, fyrir lífiđ á jörđinni. (Lokaályktun, 64a NRO-ţing, Bonn, 2011 (3); og Terralingua (4) )

 

“Ţegar tungumál hverfur, ţá tapast menningarverđmćti, rétt eins og ef Louvre-safniđ vćri sprengt í loft.” (Ken Hale, bandarískur málvísindamađur)


 

Hvers vegna esperanto er lausnin

 

Hiđ hlutlausa tungumál esperanto er öflugt hjálpartćki fyrir menningu ţjóđa sem eiga undir högg ađ sćkja gagnvart einhliđa áhrifum eins eđa tveggja ríkjandi tungumála, eins og áberandi er nú á dögum.

 

Esperantistar vilja ekki ađ neitt tungumál hverfi af sjónarsviđinu, heldur vilja ţeir ađ öll tungumál fái ađ lifa áfram, og ađ tungumálaleg réttindi allra séu virt í fjölţjóđlegum samskiptum. Esperanto stendur ekki fyrir einstök ríki, efnahagskerfi eđa heimsvaldasćkin öfl, eđa ţjóđir sem sjá sér hag í brotthvarfi annarra ţjóđa og tungumála, eđa reyna ađ leggja undir sig markađi ţeirra. Ađ baki esperanto stendur einungis velviljađ fólk sem stefnir ađ réttlćti öllum ţjóđum og tungumálum til handa, og friđi milli ţjóđa.

 

Menningarstofnun Sţ hefur lýst yfir stuđningi viđ esperanto í tveimur ályktunum (1954 (5), 1985 (6)) og 2017 verđur h ađili ađ hátíđahöldum í tilefni af 100 ára dánarafmćli L.L. Zamenhof, skapara alţjóđamálsins. Alţjóđasamband  esperantista (UEA) hefur formleg tengsl viđ Menningarstofnun Sţ og Sţ.

 


 

Esperantodagurinn

 

Ađ auki munu ţátttakendur ţingsins sem og esperantistar um allan heim halda upp á esperantodaginn 26. júlí, en ţá veđa 129 ár liđin frá útkomu fyrstu kennslubókarinnar í alţjóđamálinu. Ţetta afmćli undirstrikar meginmarkmiđ esperantohreyfingarinnar: baráttuna fyrir tungumálaréttlćti á heimsvísu (7).

 

Stađreyndir um esperanto

 

Esperanto er lifandi tungumál og meira en 212.000 manns nema ţađ nú á vefsetrinu “Lernu” (8), 422.000 međ “Duolingo” (9) og nokkur ţúsund til viđbótar nema ţađ á námskeiđum víđa um heim.

 

 

Esperanto er tungumál međ auđuga menningu. Alfrćđivefurinn víkípedía (10) telur nú um 229.000 greinar á esperanto, og er í nćstefsta flokki, nefnilega međal tungumála međ meira en hundrađţúsund greinar. Á Ţjóđarbókasafni Austurríkis (11) má finna meira en 35.000 bćkur á esperanto, ţýddar eđa frumsamdar. Á borgarbókasafninu í Chaux-de-Fonds í Sviss á skjalasafniđ CDELI (12) eru meira en 30.000 bćkur og blöđ á og um esperanto og samskiptatungumálafrćđi. Hjá Alţjóđasambandi esperantista (Universala Esperanto-Asocio) (13) eru um 7.000 bókartitlar til sölu (auk diska, myndbanda o.s.frv.)

Fjöldi útvarpsstöđva (sem senda um vef eđa ljósvaka) og sjónvarpsstöđva senda út efni á esperanto (14). Esperantistar eru sífellt ađ stćkka markađinn fyrir esperantotónlist (15).



 

Hafa samband


<nafn>
<heimilisfang>
<sími >
[helst farsími]
<netfang>

<veffang landsambands eđa svćđissambands >

 

Tilvísanir: 

www.gazetaro.org/2016/referencoj.htm

 

 


tradukita kaj adaptita de Steinţór Sigurđsson